ستارهشناسان با کمک فضاپیمای جونو ناسا موفق به کشف نوعی کاملاً جدید از امواج پلاسما در ناحیه قطبی سیاره مشتری شدند؛ کشفی که میتواند دریچهای نو به فهم سازوکارهای پیچیده جوی و مغناطیسی بزرگترین سیاره منظومه شمسی باز کند.
به گزارش ایسنا، فضاپیمای جونو که از سال ۲۰۱۶ در مدار مشتری فعالیت میکند، در جدیدترین رصدهای خود نوعی رفتار پلاسمایی غیرعادی در مگنتوسفر این سیاره را ثبت کرده است. مگنتوسفر یا مغناطیسسپهر ناحیهای است که میدان مغناطیسی سیاره، آن را از تشعشعات کیهانی محافظت میکند. یافتهها نشان میدهد، در این ناحیه دو نوع امواج پلاسما—آلفوین و لانگمویر—بهطور همزمان و در فرکانسهای غیرمعمول نوسان میکنند، در حالی که این دو نوع امواج معمولاً بهصورت مجزا و در فرکانسهای متمایز ظاهر میشوند.
دانشمندان تیم پژوهشی از چندین دانشگاه با بررسی شرایط نوسانی این امواج، نشانههایی از پلاسمای کمچگال و شدیداً مغناطیسی شناسایی کردهاند که تاکنون در هیچ نقطه دیگری از منظومه شمسی مشاهده نشده بود. نوسان همزمان یونها و الکترونها در این ناحیه قطبی نشاندهنده تعامل پیچیده میان مواد باردار و میدان مغناطیسی عظیم مشتری است.
این مطالعه همچنین تأکید دارد که شفقهای قطبی مشتری برخلاف زمین که ناشی از طوفانهای خورشیدی هستند، محصول پرتاب شدید ذرات باردار با انرژی چندصد برابر بیشتر از شفقهای قطبی زمینیاند که در اثر میدان مغناطیسی منحصر بهفرد این سیاره تولید میشوند.
«جان لیف یورگنسن» از دانشگاه فنی دانمارک میگوید خواص کشفشده در پلاسمای مشتری کاملاً بیسابقهاند و میتوانند درک ما را از سیارات مغناطیسی دیگر، بهویژه سیارات فراخورشیدی و ستارگان فعال، به شکل چشمگیری ارتقا دهند.
دانشمندان معتقدند این اکتشاف نهتنها در مطالعه مشتری بلکه در ماموریتهای آینده برای جستوجوی حیات فرازمینی میتواند مؤثر باشد، زیرا شرایط مشابه ممکن است در سیارات غولپیکر خارج از منظومه شمسی نیز رخ دهد.
به گفته «اسکات بولتون»، دانشمند ارشد مأموریت جونو، مشتری هنوز هم بسیاری از اسرار خود را آشکار نکرده و فضاپیمای جونو نقش کلیدی در رمزگشایی از پدیدههای ناشناخته آن دارد.
اگرچه مأموریت جونو در ابتدا برای مدت محدود طراحی شده بود، تمدید فعالیت آن توسط ناسا موجب شد تا اطلاعات بیسابقهای از جو و میدانهای مشتری بهدست آید. پیشبینی میشود مدار جونو تا شهریور امسال در اثر گرانش مشتری تخریب شده و فضاپیما وارد جو سیاره شود، اما میراث علمی آن همچنان در تحلیلهای سالهای آینده باقی خواهد ماند.
در ادامه پژوهشها بر مشتری، ناسا مأموریت «اروپا کلیپر» را برای بررسی یکی از قمرهای مهم این سیاره، یعنی «اروپا»، در سال ۲۰۳۰ در دستور کار قرار داده است؛ قمری که تصور میشود در زیر سطح یخی خود، اقیانوسی بالقوه قابلزیست پنهان داشته باشد.
این دستاورد جدید نشان میدهد که مطالعه پدیدههای مغناطیسی و پلاسمایی در مشتری، نهتنها کلید فهم خود این سیاره است، بلکه در راهبردهای علمی مرتبط با سیارات دوردست نیز نقشی محوری دارد.
منبع : مجله خبری حقیقت